Yapon biryuchinasi
Yapon biryuchinasi (Ligustrum japonicum Thunb.) Бирючина японская.
Ligistrumning 50 ga yaqin turi bо‘lib, kо‘kalamzorlashtirish uchun ahamiyatlisi oddiy ligistrum va doim yashil yapon ligistrumi hisoblanadi. Bu о‘simlik tez kо‘payadigan sershox, balandligi 3-4 metrgacha bо‘lgan buta. Barglari lansetsimon, chо‘zinchoq, shoxlarida uzoq saqlanadi. Ligistrum iyun oyida gullaydi, sentabr-oktabrda mevalari pishib yetiladi. Mevasining rangi tо‘q kо‘k, qora, qizil shirali. Asosan qalamchalaridan tez kо‘payadi, jonli yashil devor sifatida kо‘plab ekiladi, shoxlari qirquvga va shakl berishga yaxshi moslashgan, turli shakllar hosil qilishi mumkin. Jonli devor hosil qiluvchi buta sifatida kо‘rkalamzorlashtirishda kо‘plab ekiladi. Landshaft qurilishda istiqbolli о‘simlik hisoblanadi.
L. japonicum — boʻyi 2–5 metr – kamdan-kam hollarda 6 metrgacha oʻsadigan, poyasida silliq, och kulrang-jigarrang poʻstlogʻi boʻlgan doim yashil buta yoki kichik daraxt. Barglari qarama-qarshi, uzunligi 5-10 sm va eni 2-5 sm, tepasida yaltiroq toʻq yashil, pastda ochroq yaltiroqdan sargʻish yashil ranggacha. Gullari oq, uzunligi 5-6 mm boʻlgan toʻrt boʻlakli. Mevasi 10 mm uzunlikdagi ovalsimon shaklda. Bu tur Xitoy Ligustrum lucidum bilan oʻxshash boʻlib asosan mevalari bilan ajralib turadi. Gullash iyuldan oktyabrgacha. Vatani Yaponiya va Sharqiy Osiyo boʻlib, 1845 yilda Yaponiya va Koreyadan Amerika Qoʻshma Shtatlariga olib kelingan. Ligustrum japonicum dunyoning koʻp joylarida odatda jonli devor sifatida ishlatiladi. Ular doimo yashil barglari, oq gullari, turli xil landshaft sharoitlariga moslashishi, kesish, kasalliklarga chidamliligi va keng mavjudligi bilan qadrlanadi.
Bu turning urugʻlari Italiya-Rimdan keltirilib, Botanika bogʻiga akademik F.N. Rusanov tomonidan 1958 yilda olib kelingan. 1959 yilda bahorda bu turning urugʻlari koʻchat yetishtiriah boʻlimiga ekilgan. 1961 yilda Toshkent Botanika bogʻining Sharqiy Osiyoda ekspozitsiyasiga ekilgan. Hozirgi vaqtda ekspozitsiyasda ushbu turning 5 ta tupi oʻsadi.
